Ամերիկացի գիտնականները պարզել են, որ որոշ մարդիկ գենետիկորեն հակված են 4-6 ժամ քնելուն և քնից հագենալուն, և այս հատկանիշը նվազեցնում է Ալցհեյմերի հիվանդության առաջացման վտանգը։
Սան Ֆրանցիսկոյի Կալիֆոռնիայի համալսարանի գիտնականները եկել են այն եզրակացության, որ որոշ մարդիկ ունեն գեներ, որոնք ստիպում են նրանց զգոն զգալ չորսից վեց ժամ քնելուց հետո: Ավելին, հետազոտողները նշել են, որ այս մարդիկ դիմադրողականություն են ցուցաբերում մի շարք նեյրոդեգեներատիվ պայմանների նկատմամբ, որոնք հանգեցնում են նյարդաբանական հիվանդության:
Գիտական աշխատանքի հեղինակ, հետազոտող Լուի Պտաչեկը ասում է. «Կա որոշակի դոգմա, որ յուրաքանչյուրին ութ ժամ քնել է պետք: Մեր աշխատանքը հաստատում է, որ այդ գումարը տատանվում է ըստ գենետիկայի։ Հաշվի առեք, որ սա նման է հասակի. մարդու հասակի համար իդեալական արժեք չկա, ամեն մեկն ունի իր սեփականը։ Նույնը քնի դեպքում է»:
Ավելի քան մեկ տասնամյակ Լուիսը և գործընկեր դոկտոր Յինգ-Հույ Ֆուն ուսումնասիրում են «Ընտանեկան բնական կարճ քուն» (FNSS) ունեցող մարդկանց: Այս վիճակը բնութագրվում է վեց ժամ քնելուց հետո լիարժեք գործելու ունակությամբ: Ընդ որում, նախապատվությունը տրվում է այս քանակին։ Գիտնականները նկատել են, որ այս հատկանիշը փոխանցվում է ծնողներից երեխաներին, և կարողացել են բացահայտել հինգ գեն, որոնք պատասխանատու են դրա համար։ Նրանք ասում են, որ դեռ շատ նման գեներ չեն հայտնաբերվել:
Վերջին ուսումնասիրության ընթացքում հետազոտողները փորձարկեցին Ֆուի վարկածն այն մասին, որ «էլիտար քունը» կարող է պաշտպանել նյարդաբանական հիվանդություններից: Այս հայեցակարգը հակասում էր ավանդական իմաստությանը, որ քնի պակասը արագացնում է նեյրոդեգեներատիվությունը: Տարբերությունը, ըստ Ֆուի, այն է, որ FNSS ունեցող մարդկանց մոտ ուղեղը «ճանաչում է», որ վեց ժամը բավական է, որպեսզի այն լիովին վերականգնվի։ Այսինքն՝ պակաս արդյունավետ քունը չի ընկալվում՝ որպես դրա պակաս։
Գիտնականները վարկածը փորձարկել են մկների վրա, որոնց պատվաստել են FNSS գեները, և նրանց, որոնք տիրոջը նախատրամադրում են Ալցհեյմերի հիվանդության նկատմամբ: Պարզվել է, որ FNSS գեներով մկները կարողացել են ավելի լավ պաշտպանություն ստեղծել Ալցհեյմերի հիվանդության դեմ՝ համեմատած այն կենդանիների հետ, որոնք չեն ստացել FNSS գեները: Փորձը հաջողությամբ կրկնվել է դեմենցիայի գեներով։
Գիտնականները վստահ են, որ հետագա հետազոտությունները հետագայում կսահմանեն քնի հատուկ արդյունավետ գեներ, որոնք պաշտպանում են ուղեղը. «Քնի խնդիրները հաճախ կապված են ուղեղի հիվանդության հետ: Սա տրամաբանական է, քանի որ քունը բարդ բան է։ Ուղեղի շատ մասեր պետք է միասին աշխատեն, որպեսզի մարդը քնի և արթնանա։ Եթե դրանք վնասված են, շատ դժվար է դառնում քնելը և բավականաչափ քնելը»։
Հասկանալու համար, թե որ դեղամիջոցներն են օգնելու քնի խանգարումների դեմ պայքարում, նախ պետք է պարզել, թե ինչն է առաջացնում այդ խանգարումները։ Այս աշխատանքը շատ դժվար է։ Գիտնականները դա համեմատում են հազարավոր կտորներից բաղկացած գլուխկոտրուկ հավաքելու հետ. «Մեր հայտնաբերած յուրաքանչյուր մուտացիա մեկ այլ կտոր է: Այժմ մենք աշխատում ենք եզրերի և անկյունների վրա, որպեսզի հասնենք այն փուլին, որտեղ պատկերն աստիճանաբար սկսում է երևալ։ Մեր աշխատանքը դուռ է բացում հասկանալու համար, թե ինչպես կարելի է կանխել բազմաթիվ հիվանդություններ: Մեր նպատակն է՝ օգնել բոլորին ապրել ավելի առողջ և ավելի լավ՝ ճիշտ քանակությամբ քնի միջոցով»:
Սիրարփի Աղաբաբյան
168.am
