«Տիեզերքի մեջ ոչ մի առանձնահատուկ բան չէր լինի, եթե այն չլիներ այն մարդկանց տունը, ում սիրում ես»:
Սթիվեն Հոքինգի անհավանական միտքն ու կյանքի հանդեպ սերը ապշեցնում են։ Չնայած սարսափելի ախտորոշմանը, նա միշտ մնում էր գիտնական։ Եվ շատ արդյունավետ: Մի անգամ Հոքինգին հարցրին, թե որքա՞ն է նրա IQ-ն, ինչին ի պատասխան պրոֆեսորը պատասխանեց, որ նման բաներով չափվում են միայն թերարժեքության բարդույթ ունեցող պարտվողները…
1. Հավատացեք գիտությանը, բայց մի մոռացեք, որ նրա բոլոր առեղծվածները դեռ բացահայտված չեն։
22 տարեկանում պրոֆեսոր Հոքինգի մոտ ախտորոշվել է շարժողական նեյրոնների հիվանդության հազվագյուտ ձև: Հետո բժիշկները նրան ընդամենը մի քանի տարի տվեցին։ Իր չափահաս կյանքի մեծ մասը նա գամված էր հաշմանդամի սայլակին և կարող էր խոսել միայն ձայնային սինթեզատորի միջոցով: Չնայած այս բոլոր դժվարություններին, Հոքինգը հաջող կարիերա է կառուցել և վարել է հագեցած ընտանեկան կյանք մինչև իր մահը՝ 76 տարեկան հասակում։
2. Երբեմն մարդ ամենամեծ ազդեցությունը ձեռք է բերում այն պահին, երբ բառիս բուն իմաստով լռում է։
Նրա «Ժամանակի համառոտ պատմություն» գիրքը պայթեցրել է վաճառքի չարտերը: Իսկ իր կյանքի վերջին տարիներին նա ակտիվորեն քննադատում էր քաղաքական որոշումները, որոնք բացասաբար են անդրադառնում ամբողջ մոլորակի վրա։ Ձևակերպելով իր «ամեն ինչի տեսությունը»՝ նա հասցրեց նույնիսկ տիեզերք այցելել (փոխաբերական իմաստով)։ Այսինքն՝ Հոքինգը տասնամյակներ շարունակ չէր կարող խոսել առանց համակարգչի օգնության, բայց բոլորը հաստատ լսել են նրան և նրա մասին։
3. Տիեզերքը հսկայական է, ինչպես և մեր ներուժը:
Պրոֆեսոր Հոքինգը կարող էր պատմել մարդկության մասին այնքան, որքան կարողացավ պատմել մեզ տիեզերքի մասին: Այսպիսով, 1998 թվականին Der Spiegel ամսագրին տված հարցազրույցում գիտնականն ասաց. «Մենք պարզապես կապիկների զարգացած ցեղատեսակ ենք շատ միջին աստղի փոքր մոլորակի վրա: Բայց մենք կարող ենք հասկանալ տիեզերքը: Եվ հենց դա է մեզ դարձնում առանձնահատուկ»:
Բացի այդ, Հոքինգը շատ խելամիտ մտքեր ուներ մեր և միմյանց հանդեպ մեր պարտավորությունների մասին։ 2010 թվականին հարցազրույցի ժամանակ նա երեք իմաստուն խորհուրդ տվեց. «Նախ՝ մի մոռացեք նայել աստղերին, այլ ոչ միայն ձեր ոտքերի տակ: Երկրորդ՝ երբեք մի դադարեք աշխատել: Աշխատանքը ձեզ իմաստ և նպատակ է տալիս, և կյանքը դատարկ է թվում առանց դրանց: Երրորդ՝ եթե քեզ բախտ վիճակվի գտնել քո սերը, մի կորցրու այն»:
4. Ապրեք ներկայով և հիշեք, թե ինչն է իրականում կարևոր:
Չնայած նրա միտքն ու հայացքն ուղղված էին դեպի աստղերը, Հոքինգը միշտ ապրում էր ներկայով՝ ժամանակ տրամադրելով ընտանիքի և շրջապատի համար: Երեխաները նրա մասին խոսում էին որպես սիրող հոր՝ նշելով, որ նա միշտ ասում էր. «Տիեզերքի մեջ ոչ մի առանձնահատուկ բան չէր լինի, եթե այն չլիներ այն մարդկանց տունը, ում սիրում ես»:
5. Մի վախեցեք վերջից:
Թերևս Հոքինգի ամենահայտնի մեջբերումներից մեկը մարգարեական դարձավ նրա մահվան օրը: Մի անգամ, երբ նա խոսում էր ամեն ինչի մասին իր տեսության մասին, որում գիտնականը բացատրում էր, որ տիեզերքի գոյությունը ենթակա է մի շարք օրենքների, Հոքինգը սկսեց մտածել, թե ինչպես է ամեն ինչ սկսվել: Ապա ավելացրեց. «Որքա՞ն մեծ է այն և ունի՞ վերջ: Եթե այո, ինչպիսի՞ն կլինի: Եթե մենք գտնենք այս հարցերի պատասխանները, ապա իսկապես կհասկանանք Արարչի մտադրությունը»։
Այլ կերպ ասած, վերջը որպես այդպիսին վերջը չէ, այլ իմացության բոլորովին նոր ձևի սկիզբ
