Բոլորս էլ լսել ենք այն արտահայտությունը, որ աչքերը հոգու հայելին են։ Արդյո՞ք սա ընդամենը պարզ արտահայտություն է, թե իսկապես խոր իմաստ ունի: Ո՞րն է մեր աչքերի գույնի իրական ծագումը և որտեղից են գալիս տարբեր երանգները: Եկեք պարզենք այս հոդվածում:
Ամենաառաջինը ի հայտ են եկել շագանակագույն աչքերը
Որքան էլ տարօրինակ հնչի, նախկինում բացարձակապես բոլոր մարդիկ ունեին շագանակագույն աչքեր։ Սա իրականություն էր մինչև գենետիկ մուտացիա տեղի ունենալը, որը նվազեցրեց մելանինի արտադրությունը:
Շագանակագույն աչքերի գույնը դեռևս ամենատարածվածն է աշխարհում, հատկապես Հյուսիսային և Հարավային Աֆրիկայում, Հարավարևելյան և Արևելյան Ասիայում: Այս երկրներում նման մուգ երանգն այդքան տարածված է այն պատճառով, որ բնակիչների մոտ առկա է մելանինի ակտիվ արտադրություն։ Հայտնի է, որ այս նյութը պաշտպանում է աչքերը ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներից։
Աչքի գույնի էվոլյուցիայի հիմնական պատճառը միգրացիան է
Գիտնականները ենթադրում են, որ աչքերի գույնի էվոլյուցիան տեղի է ունեցել այն պատճառով, որ մեր նախնիները աստիճանաբար տաք կլիմայական շրջաններից տեղափոխվել են ցուրտ շրջաններ: Մեղավոր է նաև վերոհիշյալ գենետիկ մուտացիան։ Արդյունքում մարդկանց մոտ առաջացել են աչքերի կանաչ, մոխրագույն և կապույտ երանգներ։
Ենթադրվում է, որ բոլոր կապուտաչյա մարդկանց նախնիները եղել են Չեռնոգորիայի շրջանի եվրոպացիներ: Ամբողջ աշխարհում այս երանգի տերերի տոկոսը հասնում է մինչև 40%-ի։ Կապույտ աչքերը առավել տարածված են Հյուսիսային Եվրոպայում: Կապույտ աչքերով մարդկանց համեմատաբար բարձր տոկոսը (8%) ապրում է Ամերիկայում։ Նրանք ավելի հաճախ արևելաեվրոպական, իռլանդական կամ բրիտանական ծագում ունեն։
Աշխարհում մարդկանց 1%-ից պակասն ունի մոխրագույն աչքեր
Թե ինչպիսի աչքերի գույն կունենա մարդը, պատասխանատու են մոտ 16 տեսակի գեներ, որոնք կարող են ստեղծել հազվագյուտ և յուրահատուկ երանգներ։ Այսպիսով, աչքերի մոխրագույն գույնը, կախված լուսավորությունից, կարող է վերածվել կապտավուն ծխագույն, կանաչավուն և նույնիսկ շագանակագույնի։ Բայց իր մաքուր տեսքով երանգը չափազանց հազվադեպ է:
Բաց աչքերով մարդիկ ավելի հեշտ են տանում ցավը
Բաց աչքերով 58 հղի կանանց ուսումնասիրության համաձայն՝ նման մարդկանց ցավի շեմն ավելի բարձր է, քան շագանակագույն աչքերով կանանցը։ Դա բացատրվում է նրանով, որ նման կանայք ունեն մելանինի փոքր քանակություն։ Այսպիսով, գեղեցիկ սեռի կապույտ և կանաչ աչքերով ներկայացուցիչները ծննդաբերության ժամանակ ավելի քիչ անհանգստություն են զգում և հակված չեն հետծննդյան դեպրեսիայի:
Կանաչ աչքերի գույնը հազվադեպ է
Մաքուր կանաչ աչքերի գույնը առավել հաճախ հանդիպում է Հյուսիսային և Կենտրոնական Եվրոպայում ապրող մարդկանց մոտ: Այն համարվում է չափազանց հազվադեպ։ Աշխարհում այդպիսի մարդիկ ընդամենը 2 տոկոսն են կազմում: Չնայած կանաչ աչքերը կարող են առաջանալ բոլոր էթնիկ խմբերում, գիտնականները նշում են, որ կանաչ աչքերով մարդկանց մոտ 16%-ը գերմանական և կելտական ծագում ունի:
Բնակչության 1%-ից պակասն ունի տարբեր գույների աչքեր
Հետերոքրոմիան առաջանում է մելանինի անհավասար բաշխման պատճառով։ Այս դեպքում ծիածանաթաղանթի գունային համադրությունը կարող է շատ բազմազան լինել՝ մի աչքը կարող է լինել շագանակագույն, իսկ երկրորդը՝ կապույտ կամ կանաչ և մոխրագույն։ Մոլորակի վրա նման եզակի մարդիկ 1%-ից էլ քիչ են:
