Հայաստանը, ինչպես բոլորին է հայտնի, աշխարհի հնագույն երկրներից մեկն է։ Հայկական լեռնաշխարհի տարածքում մարդիկ ապրում են հազարավոր տարիներ։
Պատահական չէ, որ հենց Հայաստանում են հայտնաբերվել կամ գտնվում հենց այն հնությունները, որոնց մասին այժմ մենք ավելի մանրամասն կպատմենք:
Կաշվե կոշիկներ
Արենիի հայկական քարանձավում հնագետները գտել են պահպանված ամենահին կաշվե կոշիկները՝ 5,5 հազար տարեկան։ Այս պարզ կաշվե սանդալներն ավելի հին են, քան եգիպտական բուրգերը և Սթոունհենջը, միայն մտածեք:
Հնագույն գինեգործարան
Այստեղ՝ Արենիի քարանձավում, գտնվել է նաև աշխարհի ամենահին գինեգործարանը։ Մամլիչ՝ խաղողի մշակման համար, սափորներ՝ գինու պահպանման համար, կեղևներ և խաղողի կորիզներ։ Այս ամենը 6100 տարեկան են։
Մարդու ուղեղ
Այո, այո, Հայաստանում է հայտնաբերվել մարդու ամենահին ուղեղները։ Արփայի քարանձավում հայտնաբերվել են ուղեղի մնացորդներով երեք գանգեր, որոնք պատկանել են 12-14 տարեկան դեռահասների։ Գանգերը պատկանում են մոտավորապես պղնձի դարաշրջանին (այսինքն՝ նրանց տարիքը 5 հազար տարի է)
Քարանձավի խոնավ կլիմայի պատճառով հայտնաբերված մնացորդներում գոյատևել են էրիթրոցիտներ և լեյկոցիտներ։ Դրանք ուսումնասիրվում են։
Գյուղատնտեսության պատկերներ
Հայաստանում հայտնաբերվել են նաև գյուղատնտեսական աշխատանքների, որսի և կենդանիների ընտելացման աշխարհի հնագույն գծանկարները։ Երկրի լեռների լանջերին կարելի է գտնել 12 հազար տարի առաջ ստեղծված գյուղատնտեսական թեմաներով գծանկարների ամբողջական պատկերասրահներ։
Ամենահին մետալուրգիական կենտրոնը
Հայկական Մեծամորում կատարվող պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել է 2 տեսակի հրահալոցային վառարաններով ձուլարան: Այստեղ մոտ 5-6 հազար տարի առաջ աշխարհում առաջին անգամ մշակվել են պղինձը, երկաթը, բրոնզը։
Հնագույն աստղադիտարան
Հայաստանն ունի աշխարհի ամենահին հարթակը երկնքի և երկնային մարմինների դիտարկման համար։ Իհարկե, սա լեգենդար Քարահունջն է, որը գտնվում է Երևանից 200 կմ հեռավորության վրա՝ Սիսիան քաղաքի մոտ։ Նրա անունը հայերենից կարելի է մոտավորապես թարգմանել որպես «խոսող քարեր»։
Հնագետները պարզել են, որ Քարահունջի տարիքը կարող է գերազանցել 7,5 հազար տարին։ Այո, ձեր այդ Սթոունհենջը նույնիսկ մոտ չէր կարող լինել Քարահունջին:
Հնագույն պատերազմական ձիեր
Հայկական Ներքին Նավերում պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել է ձիու ոսկորներով հնագույն գերեզմանատուն։ Մնացորդները, ինչպես պարզել են գիտնականները, պատկանել են ընտելացված ձիերին, որոնք օգտագործվել են մարտերում 4,5 հազար տարի առաջ։
Փայտե սայլեր
Հայաստանում պահպանվել են նաև աշխարհի ամենահին փայտե սայլերը։ Սևանա լճի մոտ պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել են արտեֆակտներ:
Հայտնաբերվել է 10 հատ 4 անիվանի վագոն, 2 հատ՝ 2 անիվանի և 2 մարտակառք։ Արտեֆակտները թվագրվում են մ.թ.ա. 2000 թվականին: Այն այժմ ցուցադրվում է Հայաստանի ազգային թանգարանում։
